2 กันยายน 2567 ดร.สนธิ คชวัฒน์ นักวิชาการด้านสิ่งแวดล้อมและสุขภาพ ชมรมนักวิชาการสิ่งแวดล้อมไทย ได้โพสต์เกี่ยวกับผลพวงจากภาวะโลกเดือด ส่งผลให้เกิดการขยายตัวของชั้นแม่น้ำในบรรยากาศ ซึ่งเป็นสาเหตุทำให้ฝนตกหนักและนาน ซึ่งประเทศไทยมีความเสี่ยงเกิดปรากฏการณ์ "Rain Bomb" และเป็นต้นเหตุน้ำท่วมกลางเดือนกันยายนและตุลาคมในปีนี้

1.โลกที่ร้อนขึ้นทุกปีทำให้ชั้นบรรยากาศมีความชื้นหรือไอน้ำสะสมมากขึ้นกลายเป็นแถบของความชื้นในบรรยากาศ หรือ เรียกว่าAtmospheric River(AR)ลอยอยู่เหนือมหาสมุทรแปซิฟิก และพร้อมที่จะเคลื่อนเข้าฝั่งทั้งยุโรปอเมริกาและเอเชียได้ตลอดเวลา..จะทำให้ฝนตกหนักมากแบบ"Rain bomb"

2 แม่น้ำในบรรยากาศหรือแม่น้ำในท้องฟ้า (Atmospheric River (AR) หรือFlying River)เป็นแถบของมวลอากาศที่บรรจุไอน้ำหรือความชื้นปริมาณมาก โดยจะทอดยาวหลายพันไมล์และมีขนาดความกว้างหลายร้อยไมล์เคลื่อนที่อยู่เหนือมหาสมุทรแปซิฟิค หากเคลื่อนที่เข้ามาบนแผ่นดินและผ่านภูเขาที่มีอากาศเย็นก็จะทำให้ฝนตกหนัก โดยปกติแม่น้ำในบรรยากาศ จะมองไม่ค่อยเห็นเมื่อมีแสงแดดจัดแต่จะมองเห็นคล้ายหมอกควันอยู่เหนือทะเลหรือมหาสมุทรเมื่อแสงแดดส่องผ่านน้อยลง โดยจะเคลื่อนที่ไปมาตามกระแสลมที่พัดผ่าน

3.ในสภาพสภาวะโลกร้อนจะทำให้อัตราการระเหยของน้ำในมหาสมุทร มากขึ้นคือทุก1 องศาเซลเซียสหรือ1.8 องศาฟาเรน ไฮต์ที่อุณหภูมิเพิ่มขึ้น จะทำให้น้ำในมหา สมุทรระเหยขึ้นไปในอากาศและอากาศอุ้มความชื้นไว้ได้มากกว่า7% ขึ้นไปโดยจะไปผสมรวมกับแม่น้ำในบรรยากาศ(AR.) ปัจจุบันอุณหภูมิของโลกสูงขึ้นประมาณ 1.3 องศาเซลเซียส หรือ2.3 องศาฟาเรน ไฮต์ จากก่อนยุคปฏิวัติอุตสาหกรรม

จากการศึกษาขององค์การนาซ่าซึ่งได้เสนอผลการศึกษาเร็วๆนี้ พบว่าแม่น้ำบนท้องฟ้าในศตวรรษที่ 21มีขนาดความกว้างและยาวขึ้นถึง 25 เปอร์เซ็นต์ โดยขนาดของแม่น้ำในท้องฟ้าจากเดิมกว้าง 250ไมล์หรือ 400 กิโลเมตรจะมีความกว้างเพิ่มขึ้นเป็น 375ไมล์หรือ 600 กิโลเมตร จึงทำให้ อุ้มความชื้นได้มากขึ้นและมีโอกาสที่ฝนจะตกในศตวรรษที่ 21เพิ่มขึ้น11-15 % และมีปริมาณน้ำฝนมากกว่าปรกติ 20-40% และจะเกิดเหตุการณ์ฝนตกหนักเพิ่มขึ้นเป็น 50%

4.ร่องมรสุมความกดอากาศต่ำที่พาดผ่านภาคเหนือ และกำลังจะเลื่อนลงมาที่ภาคเหนือตอนล่างและภาคกลางตอนบนของประเทศไทยในขณะนี้ จะทำให้มีฝนตกมากขึ้นประมาณ 60 ถึง120มิลลิเมตรต่อวันืเนื่องจากมีลมตะวันตกเฉียงใต้พัดจากมหาสมุทรเข้ามาปะทะ แต่หากแถบของแม่ น้ำในบรรยากาศ(AR)จากมหาสมุทรแปซิ ฟิคเคลื่อนเข้าฝั่งและพัดผ่านร่องมรสุมความกดอากาศต่ำดังกล่าวเสริมด้วย จะทำให้มีฝนตกมีปริมาณมากกว่า200 มิลลิ เมตรต่อวัน โดยตกในปริมาณมากและตกเป็นช่วงๆเรียกว่า Rain bomb เหมือนที่เกิดในประเทศอินเดียและปากีสถานในขณะนี้รวมทั้ง เกิดขึ้นที่ประเทศสปป.ลาวในและพื้นที่ภาคเหนือตอนบนของไทยช่วงเดือนสิงหาคม 2567 ที่ผ่านมา

หากฝนดังกล่าวตกอยู่ใต้เขื่อนสิริกิติ์และเขื่อนภูมิพลหรือตกในภาคกลางและในพื้น ที่กรุงเทพและปริมณฑล ก็มีโอกาสน้ำท่วมหนักได้ ถึงแม้จะไม่เทียบเท่าปี 2554 แต่ก็จะทำให้รับความเสียหายอย่างมาก หากไม่มีการเตรียมตัวในการป้องกันอย่างดีมีประสิทธิภาพเพียงพอ

ที่มา Sonthi Kotchawat